Over de Roze Salon

Naar een homocafé- of disco gaan ‘roze’ ouderen niet zo snel. Toch hebben Haarlemse homoseksuele senioren behoefte aan een gelegenheid waar ze gevoelsgenoten kunnen ontmoeten, bleek uit een rapport Roze Out Haarlem.

In 2012 werd het plan opgevat om – in navolging van Amsterdam en Rotterdam – ook in Haarlem een roze ontmoetingsplaats te organiseren voor 55+. De behoefte aan een dergelijke ontmoetingsplaats was namelijk één van de belangrijkste aanbeveling uit het rapport Roze Out Haarlem (2012)

Op initiatief van COC-Kennemerland, Gay-Haarlem, Zorggroep Reinalda en de welzijnsorganisaties Haarlem Effect en Dock-Haarlem heeft op 14 februarie 2013 (Valentijnsdag) de Roze Salon 55+ voor het eerst haar deuren in Wijkcentrum Binnensteeds geopend!

Ieder tweede donderdag van de maand in wijkcentrum Binnensteeds aan de Nieuwe Groenmarkt is iedereen (thuiswonend en/of in zorgcentra) die zin heeft om roze generatie-/gevoelsgenoten te ontmoeten, zijn/haar verhalen-ervaringen-herinneringen te delen onder het genot van een kopje koffie of drankje van harte welkom. Een homovriendelijke, laagdrempelige ontmoetingsmiddag met vooral ook de gelegenheid om – indien daar interesse voor is – een activiteit te organiseren zoals een gezamenlijke maaltijd of een muziek(optreden).

In de Roze Salons kunnen homoseksuele ouderen echt zichzelf zijn

‘’In de Roze Ouderen Salons kunnen lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender ouderen (LHBT’s) gelijkgestemden ontmoeten. ‘We zijn totaal niet zielig, maar wat extra steun kunnen we wel gebruiken.’

Oudere LHBT’s zijn soms extra kwetsbaar omdat ze naast ‘gewone’ ouderdomsgebreken, zoals gezondheidsklachten en verminderde mobiliteit, te maken hebben met problemen die gerelateerd zijn aan hun geaardheid. Algemeen bestaat in Nederland het beeld dat LHBT’s volledig geaccepteerd zijn, maar in de praktijk blijkt dit zeker niet altijd zo ervaren te worden. Oudere LHBT’s zijn opgegroeid in een tijd waarin anders geaard zijn doorgaans niet geaccepteerd werd in de samenleving. Er kon nauwelijks over gesproken worden en van dezelfde rechten als heteroseksuelen was geen sprake.

Minderheidsstress

Ook al is de samenleving om hen heen in de loop der tijd toleranter geworden, toch leven veel LHBT-ouderen nog met de negatieve ervaringen van vroeger. Ze durven dikwijls nog steeds niet zichzelf te zijn en zijn nog altijd bang voor vervelende reacties. Hierdoor hebben zij last van zogenaamde minderheidsstress. En stress, zo is algemeen bekend, vormt een risico voor de gezondheid en kan leiden tot verminderd welbevinden. Een veilige plek voor ontmoeting en ontspanning waar LHBT’s zichzelf kunnen zijn, is dus geen overbodige luxe. De Roze Ouderen Salons bieden LHBT 55-plussers zo’n plek.

Eindelijk ergens een klein stukje jezelf kunnen zijn

De Roze Ouderen Salons bieden LHBT-ouderen een laagdrempelige gelegenheid om elkaar ongedwongen te ontmoeten en ervaringen te delen. Tijdens het afstudeeronderzoek van Desiree Warning, die in 2016 als stadssocioloog afstudeerde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, bleken de bezoekers de salons te ervaren als een gezellige en veilige plek waar men niet bang hoeft te zijn voor vooroordelen of scheve blikken. ‘Eindelijk kun je ergens een klein stukje jezelf zijn’, vertelt een bezoeker.

De salons worden gehouden op uiteenlopende locaties, van verzorgingshuizen tot buurthuizen. De bezoekers variëren van mensen die eerst een heterohuwelijk hebben gehad en soms zelf pas op bejaarde leeftijd uit de kast zijn gekomen tot enkelen die hun hele leven al uit de kast zijn. Er worden verschillende verhalen over uitsluiting verteld: van gemeden worden in de kerk tot aan het verliezen van contact met familie. Het proces van wel of niet geaccepteerd worden en moeten uitleggen wie je bent, speelt in de Roze Ouderen Salon geen rol. Je hoeft er niet op te letten. Een 73-jarige man legt uit dat hij ‘buiten’ altijd op zijn hoede is en een beetje toneelspeelt. Ook zegt hij: ‘Waar je ook bent, wat je ook doet: val je niet te veel op, hebben ze het in de gaten?’ In de salon kunnen mensen daarentegen echt zichzelf zijn en dit neemt stress weg. Ook zorgt het vooruitzicht van het salonbezoek bij sommige ouderen voor minder stress in het dagelijkse leven.

Gelukkiger

De ervaren invloed is dus groot en gaat verder dan enkel in de salon. De nieuwe contacten vanuit de salon dragen positief bij aan het gevoel van welbevinden. Zo vertelt een man: ‘Voor de tijd dat ik hierheen ging, had ik een heel kleine sociale kring. Ik voelde mij vaak alleen en een beetje depressief. Door die Roze Salon heb ik altijd mensen om mee te praten.’ Mensen voelen zich in de salon begrepen zonder dat er veel uitleg nodig is. ‘Elkaar zien en steun en warmte vinden die je verder niet krijgt. Hier begrijp je elkaar, die gevoelens.’ De salonbezoekers voelen zich hierdoor gelukkiger.

De Roze Ouderen Salons zijn ook van invloed op de stereotype beelden die LHBT-ouderen zelf hebben. Een man zegt dat hij pas na het overlijden van zijn vrouw open is geworden over zijn geaardheid en dat hij die dankzij de salon accepteert. ‘In de salon vernam ik dat we allemaal mensen zijn met andere voorkeuren.’ Ook een 89-jarige vrouw vertelt over haar eigen stereotypen die pas sinds zij de salon bezoekt zijn afgenomen. ‘Ik dacht dat homoseksuelen altijd zitten te vozen. Toen kwam ik daar en zitten ze gewoon soep te maken, ha ha!’

Er worden in de salons niet alleen negatieve, maar zeker ook positieve verhalen gedeeld over familie en vrienden die op de hoogte zijn en hun geaardheid accepteren. Toch ervaart men de salon als een plek waar je pas echt jezelf kunt zijn, elkaar begrijpt en waar je dingen kunt bespreken die je bijvoorbeeld niet met je familie bespreekt. Een 82-jarige man benadrukt: ‘We zijn totaal niet zielig, maar wat extra steun kunnen we wel gebruiken.’

De salon en de contacten met gevoelsgenoten hebben veel positieve invloed op verschillende gebieden. Bezoekers ervaren meer sociale steun en meer begrip. Soms leidt dat tot meer zelfvertrouwen, minder eenzaamheid en grotere deelname aan andere sociale activiteiten. Deze ervaren voordelen vormen een aanwijzing voor de daadwerkelijke effectiviteit van de Roze Ouderen Salons.’’

bron: Movisie

“Een schot in de roos”, aldus COC-ambassadeur Ruud Steenbergen die bij de oprichting betrokken was en als vrijwilliger in de Salon werkt. Jonge senioren weten de weg erheen goed te vinden, maar 70-plussers ziet Steenbergen spijtig genoeg weinig. ,”Vooral deze groep heeft de neiging om erg in de anonimiteit te leven. Zij groeiden op in een tijd dat niet werd gesproken over homoseksualiteit.” Steenbergen denkt dat veel 70-plussers wel behoefte hebben aan de Roze Salon. “Want we wéten dat de eenzaamheid groot is onder oudere homoseksuelen.”

Het plan om meer generatiegenoten naar de Roze Salon te krijgen is een “heel goed streven”, vindt een 74-jarige vaste bezoeker van de Roze Salon, die anoniem wil blijven. “Je moet voorkomen dat mensen in een isolement raken. Er is zoveel eenzaamheid onder mensen van onze leeftijd.” Gebrek aan contact hebben de 74-jarige Haarlemmer en zijn partner zelf niet. Toch is het stel, dat pas enkele jaren terug uit de kast is gekomen, blij met de Roze Salon. “We komen allebei uit de heterowereld en hebben veel heterokennissen. We wilden graag gevoelsgenoten ontmoeten, en weten waar zij tegenaan lopen in de roze wereld, maar we zijn geen cafébezoekers. De drempel van de Roze Salon is laag. We zijn nu vijf keer geweest en het wordt steeds meer vertrouwd.”